Hukuki Yardımı Çocuk Dostu Hale Getirmek

Türkiye’de çocuklar için onlara özel mahkemeler kurulmasını öngören ilk yasal düzenleme 21 Kasım 1979 tarihli Resmi Gazete’de yayınlanan 2253 sayılı Çocuk Mahkemelerinin Kuruluş, Görev ve Yargılama Usulleri Hakkında Kanun’dur. Kanun 1979 yılında çıkmış, ancak mahkemelerin kuruluşu ve ilk mahkemenin çalışmaya başlaması 1989 yılını bulmuştur.

30 yıldır Türkiye’nin bir bölümünde çocuklar kendilerine özgü mahkemelerde yargılanıyorlar. Bundan birkaç yıl sonra da, 1992 yılında ceza davalarında çocuklar için zorunlu müdafilik sistemi getirildi. 1992 yılında 1412 sayılı Ceza Muhakemeleri Usulü Hakkında Kanunu’nun 138. maddesinde yapılan değişiklik ile “Yakalanan kişi veya sanık onsekiz yaşını bitirmemiş yahut sağır veya dilsiz veya kendisini savunamayacak derecede malul olur ve bir müdafi’de bulunmazsa talebi aranmaksızın kendisine müdafi tayin edilir.” esası benimsendi.

Avukatlar böylece, adalet sisteminin hem daha adil hem de daha fazla çocuğa özgü işlemesini sağlayacakları umuduyla sisteme dahil oldular. Çocuk Dostu Hukuki Yardıma İlişkin Rehber İlkeler, avukatların bu rollerini desteklemek için hazırlanmış 12 ilkeden oluşuyor. Bu ilkeler, Avrupa Konseyi Çocuk Dostu Adalete İlişkin Rehber ile birlikte ele alınmalıdır. Her iki rehber de adalet sistemi içerisine çocukların çeşitli sebeplerle girdiğini, hazırlanan ilkelerin bu çocukların hepsi için uygulanması gerektiğine dikkat çekmektedir. Çocuk Dostu Adalete İlişkin Rehber, genel olarak adalet sistemi ile ilgili ilkeleri belirlerken, Çocuk Dostu Hukuki Yardıma İlişkin Rehber İlkeler bu sistem içerisinde hukuki yardımın ayrıntılarını düzenlemektedir. Bu ilkeler, UNICEF Avrupa ve Orta Asya Bölge Temsilciliği (ECARO) tarafından hazırlanmıştır.